Na wiecznej wachcie

Zbigniew Gerlach

Komandor JK AZS w latach 1995-1997 oraz 2000-2001.
 

Zbyszek, jako szesnastolatek, zmuszony opuścić swoją ojczyznę – Kresy południowo-wschodniej Rzeczypospolitej - znalazł się w pierwszym roku po wojnie na Ziemiach Odzyskanych, w zniszczonym Szczecinie. Jak wielu jego rówieśników kontynuował naukę w szkole średniej, jednocześnie angażując się w działalność harcerską; dla Zbyszka była to 7. Drużyna Harcerska im. Zawiszy Czarnego. Harcerze, tak jak i inni żeglarze w tamtych latach naprawiali, przywracali do użytkowania porzucone przez uciekających Niemców - czasami celowo przez nich uszkadzane, niszczone - łodzie żaglowe, jachty. Harcerska maszoperia w której był Zbyszek zaopiekowała się niewielką jolą kabinową, którą nazwali „Pogoń”, jakby chcąc zachować, choćby w nazwie, wspomnienie utraconej Arkadii. Obszary wodne przy Szczecinie – Jezioro Dąbskie, rzeka Odra, rozlewiska Cichych Wód, Zalewu - roztaczały, wydawało się, nieograniczone możliwości żeglarskich wypraw w każdej wolnej chwili, a otwarte na świat wody morza Bałtyckiego rozpalały młodą wyobraźnię marzeniami o dalekich, morskich rejsach. Jeszcze latem '48 roku można było mieć nadzieję, że odradzające się wokół życie społeczne, polityczne będzie sprzyjać młodych żeglarzom. W swoich wspomnieniach Krzysztof Jaworski, szczeciński młodszy kolega Zbyszka, ale już z bagażem świeżych w pamięci, ale i bolesnych doświadczeń cywilnego uczestnika powstańczych walk w Śródmieściu Warszawy pisze:

„W połowie 1948 roku Rosjanie opuścili Pałacyk Jachtowy. Zainstalowali się tam natychmiast akademicy, ówcześnie jeszcze Akademicki Zwiazek Morski z dwoma swoimi jachtami „Maćkiem” i „Kaczorkiem”. (…) Ponadto zjawili się inni harcerze: 7. drużyna imienia Zawiszy Czarnego, czyli drewniana jola kabinowa „Pogoń”, wraz z zastępowym Stasiem Miłoszewskim oraz bardzo dzielnymi harcerzami: Zbigniewem Gerlachem vel „Nierdzewnym” oraz Jerzym Jósewiczem vel „Małym Józiem”.” (Wszystkie cytaty pochodzą z książki Krzysztofa Jaworskiego „Życie na trójkącie. Tom I: Na szczyt fali”).

Zmiany społeczno-polityczne w kraju następują szybko i z całą brutalnością ukazują bezwzględność i obcość nowego systemu politycznego: harcerstwo jest likwidowane przez władzę komunistyczną, rugowane ze szkół. Harcerska maszoperia joli kabinowej „Pogoń” („zastępowy Staś Miłoszewski oraz bardzo dzielni harcerze: Zbyszek Gerlach vel „Nierdzewny” oraz Jerzy Jósewicz vel „Mały Józio”), wyrzucona ze swojego liceum dołącza do żeglarzy akademickich, którzy, co prawda, też mają podobne kłopoty organizacyjne z socjalistyczną rzeczywistością Polski Ludowej, ale nabyty niebawem przez młodych licealistów studencki status pozwala pewniej poczuć się wśród żeglarzy akademickich.

Zimą '51 roku Zbyszek wraz z kolegami Krzysztofem Jaworskim i Jerzym Kernerem („Aloiz”) budują pierwszy w powojennym Szczecinie bojer. Lód Jeziora Dąbskiego, nie zawsze jest wystarczająco wytrzymały, a młodzi żeglarze są niecierpliwi bojerowych ślizgów – czasami łamie się pod bojerem i jego załogą. „Od rana wypchaliśmy bojer na Małe Dąbskie. Wiała mroźna trójka-czwórka ze wschodu, wsadziliśmy na bojer nasze plecaki, „Aloiz” leżąc sterował, a ja ze Zbyszkiem siedliśmy po obu stronach płozownicy. Z prędkością kilku kilometrów na godzinę przesunęliśmy się obok kilku rybaków. (…) Nagle lód chrupnął i nasz pojazd zanurzył się pod wodę. „Nierdzewny”, który zapadał się szybciej znikł całkowicie pod wodą. Ja ocaliłem głowę na wierzchu, „Aloiz” niewygodnie leżąc na kadłubie zanurzał się wolniej...”

We wrześniu '51 roku odbyły się pierwsze Regaty Przyjaźni (nie odbyłyby się gdyby nie nazwa „Przyjaźni” - wiadomo jakiej i z kim). Zbyszek żeglował w zwycięskiej załodze jachtu „Swantewit” (sternik Jerzy Szałajko, w załodze Jerzy Borowiec i Krzysztof Jaworski). W następnym roku doświadczenie żeglarskie procentuje i Zbyszek zdobywa mistrzostwo okręgu szczecińskiego w popularnej wówczas klasie H (łodzie mieczowe).

W '53 roku, przy końcu lata, w Gdyni, odbywają się Mistrzostwa Polski Jachtów Morskich. Opromieniony „sławą” dobrego regatowca Krzysztof Jaworski (rok wcześniej zdobył prestiżową Błękitną Wstęgę Jeziora Dąbie) dobiera sobie załogę i ruszają do sportowej rywalizacji na wschodnie Wybrzeże. „Załogę miałem świetną: Zbyszek Gerlach, Andrzej Smagacz (z gitarą) i Oleś Lewicki, no więc zapowiadało się nieźle, a w każdym razie na wesoło. Płynęliśmy pozornie „na luzie” śpiewając przy akompaniamencie różne bojowe pieśni dla zdeprymowania naszych przeciwników. No i zaczęło się. (…)”. Efektem kilkudniowych sportowych zmagań było zdobyte Mistrzostwo Polski Jachtów Morskich.

Zwycięska załoga II Mistrzostw Polski Jachtów Morskich 1953 w składzie od lewej: Krzysztof Jaworski, Stefan Lewicki, Zbigniew Gerlach i Andrzej Smagacz. Fot. z arch K. Jaworskiego

W kolejnych latach Zbyszek nadal żegluje; regatowo („Gryf Pomorski”, MŻMP, MTZG), ale i w turystycznych rejsach morskich („Jurandem” do Finlandii, „Śmiałym” do Londynu, „Gryfitą” na Wyspy Kanaryjskie). Techniczne zainteresowania, inżynierskie wykształcenie pozwalają mu z powodzeniem angażować się w remonty jachtów, naprawy silników, a także … w szycie żagli; dużo fotografuje, filmuje – pozostały jego zdjęcia, filmy żeglarzy, jachtów z tamtych, dawnych lat.

Jest takie stare zdjęcie (autorstwa Krzysztofa Jaworskiego) z wczesnych lat pięćdziesiątych przedstawiające Zbyszka z narzędziami w ręku pochylonego nad przyczepnym silnikiem łodziowym „Sachs” („...jednocylindrowy „Sachs”, chyba jeden z pierwszych wybudowanych w tym celu gdzieś w latach dwudziestych. Wszystkie części były z mosiądzu lub żeliwa i przy mocy około półtora konia ważył z pięćdziesiąt kilo. Startował z ciężkiego koła zamachowego zaopatrzonego w stałą korbkę, podobną do stosowanej w maszynce do mięsa. W ogóle przypominał właśnie taką maszynkę, perkotał głośno i miał oryginalną śrubę rewersyjną. Z tym wszystkim raz uruchomiony działał dość pewnie i co najważniejsze, nie palił tyle benzyny co amerykańskie demobile...”).

„Nierdzewny” nad „Sachsem”, koło zamachowe u dołu zdjęcia. Fot. K. Jaworski

Sądzę, że znałem trochę Zbyszka (byłem z nim w rejsie morskim na „Gaudeamusie” w Cieśniny Dunskie, przez lata współpracowałem z nim w zarządzie Klubu) i właśnie to zdjęcie wydaje się znakomicie oddaje charakter i osobowość „Nierdzewnego”: spokój, dokładność, głębokie zainteresowanie przedmiotem i pełne zaangażowanie w wykonywaną pracę. Był w Klubie od zawsze, prawie od zawsze, bo od końca lat czterdziestych i zawsze Klub dla niego był ważny, a on dla Klubu nie szczędził sił, wiedzy i serca, do ostatnich swoich lat.

(zs)

Antoni Brancewicz (1940-2022)

Znany i lubiany przez całe krajowe środowisko żeglarskie,  inżynier elektryk, nauczyciel akademicki WSM, pasjonat morza,  regat, żagli, gitary i szanty. Jeden z najbardziej doświadczonych naszych Żeglarzy  i Kapitanów Jachtowych (od 1977 r.),  Brat Wybrzeża,  współzałożyciel i Prezes Szczecińskiego Klubu Jachtowych  Kapitanów Żeglugi Wielkiej, a także STA Poland.  Członek Społecznego Komitetu „Żeglarski Szczecin”, ławnik Izby Morskiej. Jako załogant, oficer i kapitan pływał i wygrywał regatowo  i turystycznie na Bałtyku i Atlantyku, na znanych jachtach  i żaglowcach – były to m.in. „Trygław” , „Polonez”,  „Henryk Rutkowski”, „Fryderyk Chopin” i „Pogoria”. Wypływał łącznie ponad 150 tys. Mm, w tym sześciokrotnie  prowadził jachty w transatlantyckich regatach Op’Sail, w których  zajął w 1985 r. I miejsce, z młodzieżową załogą „Trygława”! Uhonorowany licznymi medalami i nagrodami, okręgowymi  i krajowymi, zawodowymi i żeglarskimi ZOZŻ, PZŻ i Bractwa Wybrzeża,  w tym m.in. dwukrotnie Rejsem Roku (1985, i 1986). Uhonorowany też tablicą w Alei Żeglarzy w Nowym Warpnie.

Krystyna Borowy-Golińska (1972-2021)

Stanisław Bolewicz (1943-2021)

W szczecińskim Jacht Klubie AZS pojawił się na początku lat sześćdziesiątych, bodajże w 1963 roku. Absolwent Wydziału Elektrycznego Politechniki Szczecińskiej; potem przez długie lata pracował w Stoczni Remontowej Parnica. W Klubie zaczynał żeglarstwo w grupie regatowej, na popularnych wówczas, a dziś prawie zapomnianych klasach regatowych łodzi mieczowych: Hornet - łódka z ruchomą deską do balastowania, niełatwa w prowadzeniu, szczególnie na zwrotach, FD - Flying Dutchman czyli Latający Holender - bardzo szybka klasa dla sprawnych fizycznie zawodników, Finn - samotne żeglowanie, inna technika, więc doświadczeń regatowych - na różnych łodziach, w wielu regatach - miał niemało. Pozwoliło mu to w 1965 roku zdobyć, bardzo ważne przez lata, ale również ważne i dziś, trofeum nobilitujące żeglarsko – „Błękitną Wstęgę Jeziora Dąbie”, startując właśnie na FD. Potem zdobywał kolejne stopnie żeglarskie, pływał w rejsach morskich, opiekował się jachtem klubowym „Rudzik”. Pod koniec lat 80-tych na fali wyjazdów emigracyjnych, na długie lata osiadł w Stanach Zjednoczonych. Po powrocie ze Stanów – już w nowym wieku i w nowej rzeczywistości, także klubowej - powrócił do akademickiego klubu i odnalazł się w maszoperii łodzi DZ, jednostki mieczowej i odkrytopokładowej, na której w koleżeńskim gronie osób zbliżonych mu niemłodym już wiekiem, ale bez wątpienia młodych duchem, odbył ciekawe rejsy po okolicznych akwenach polskich, niemieckich, duńskich z budzącym podziw i szacunek rejsem, właśnie DZ-tą, do Kopenhagi.
W 2017 walne zebranie członków Klubu nadało mu godność członka honorowego.

(zs)

Włodzimierz Byliński (1947-2021)

Przez ponad trzy dekady żeglowali w naszym Klubie: Wojtek i Hanka - Jego żona; oboje ze stopniami kapitańskimi; do Szczecina dojeżdżali z dalekiej Warszawy. W 1973 roku na regatach OstseeWoche w Warnemunde Wojtek był w załodze prowadzonego przez Jurka Madeję „Swantewita”; zajęli drugie miejsce na 18 jachtów. Doskonały wynik. Wojtek przydał się w załodze: miał zmysł regatowca, wcześniej żeglował na Finnach. Gdy w naszym Klubie pojawiły się „Cartery” przystał do załogi „Umbriagi”. To właśnie na tym jachcie w 1977 roku z kapitanem Tomkiem Paterkowskim – Wojtek był w załodze – zdobyli pierwsze miejsce i Pokalregatta na OstseeWoche. Dwa lata później przyszło kolejne znaczące zwycięstwo: MŻMP i zdobyte mistrzostwo Polski - na jachcie „Umbriaga”, tym razam z kpt. J. Madeją. Sportowe sukcesy dopełniiło pierwsze miejsce w kl. HT w w kołobrzeskich regatach „O Srebrny Dzwon”; tym razem, do zwyciestwa, „Cartera” prowadził jako kapitan - Wojtek. Poza sukcesami sportowymi żeglował jeszcze w rejsach turystycznych na różnych jachtach Klubowych.

Być może mniej widoczne było dla większości z nas, którzy go znaliśmy, Jego zainteresowanie sportem bojerowym; nie mógł go rozwijać w warunkach łagodnej szczecińskiej zimy. W 1973 roku brał udział w I Mistrzostwach Świata w kl. DN w USA, potem w mistrzostwach Kanady. Dużo publikował w prasie żeglarskiej, napisał książki o żeglarstwie lodowym...

/zs/

Adam Kucharczyk (1955-2021) Pracował w naszym klubie jako bosman. Dał się poznać jako sumienny i obowiązkowy pracownik. Przepracował wiele lat na morzu pływając na statkach rybackich i zbiornikowcach. Z zamiłowania modelarz, pozostawił po sobie wiele prac. Cześć jego pamięci. /jk/

Bogdan Fijałkowski (1932-2021)

Z prawie rocznym opóźnieniem dotarła do nas smutna wiadomość o śmierci prof. zw. dr hab. inż Bogdana Fijałkowskiego, dyrektora Instytutu Elektrotechniki i Elektroniki Przemysłowej Wydziału Mechanicznego Politechniki Krakowskiej. W pierwszych latach powojennych Bogdan Fijałkowski był uczniem szczecińskiego „Pobożniaka”, a następnie studentem Szkoły Inżynierskiej. Przez dekadę lat pięćdziesiątych i początek lat sześćdziesiątych aktywnie uczestniczył w akademickim żeglarstwie, osiągając sukcesy regatowe, biorąc udział w znaczących rejsach tamtych lat.

Wspomnienia profesora z wczesnych lat pięćdziesiątych w Szczecinie:
(…) byłem Przybocznym drużyny morskiej powojennego ZHP w Szczecinie, tzw. „Siódemki”, powiązanej z AZM (Akademickim Związkiem Morskim). W tym czasie byłem uczniem, najpierw I Koedukacyjnego Gimnazjum i Liceum, a później II Gimnazjum i Liceum, tzw. "Pobożniaka". W szkołach tych byłem Redaktorem „Kącika Morskiego” (...). Wówczas należałem do Sekcji Żeglarskiej K.S. „Stal” przy Stoczni Jachtowej (Kazimierz Michalski i Ryszard Książyński) i pływałem na s/y „Szkutnik”, który należał wcześniej do właściciela Stoczni w Trzebieży (Ziegenort). Jak zostałem studentem Wydziału Elektrycznego, w 1951 roku to Ziomek zaproponował mi przyjęcie do Sekcji Żeglarskiej AZS (wówczas Akademickie Zrzeszenie Sportowe). (…)

Bogdan Fijałkowski, po obozie żeglarskim w Dąbiu w 1954 roku, dużo żegluje startując w regatach w barwach akademickich. W 1955 w Regatach „Przyjaźni” jest w załodze prowadzonego przez Ziomka Ostrowskiego „Przodownika” (zdobywają pierwsze miejsce).W tym czasie jego korespondencja z Peterem Thomsenem z Akademische Segeln Verein w Rostocku niespodziewanie przynosi zaproszenie dla polskich żeglarzy akademickich ze Szczecina i Gdańska na Ostseewoche Regatten i Greifsewalder Bodden Regatta w 1956 roku. Bogdan popłynął w załodze „Swantewita” prowadzonego przez Jerzego Szałajkę; w pierwszych regatach zajęli drugie miejsce na 10 startujących jachtów, a w Greifswalder Bodden Regatta byli pierwsi. Dwa lata później również popłynął na regaty Ostseewoche i też na „Swantewicie”, tym razem z kapitanem Bogumiłem Pierożkiem, a w sierpniu uczestnicząc w Regatach Gryfa Pomorskiego, na tym samym jachcie z tym samym kapitanem, mieli mniej szczęścia – wrócili na tarczy: złamany maszt i powrót do kraju na prowizorycznym takielunku. Nie zrażony takimi stresującymi przeżyciami w listopadzie żeglował na „Witeziu II” w rejsie bałtyckim. Ale rok 58 przyniósł mu również wysoki sukces sportowy – Mistrzostwo Okręgu w klasie Star. W kolejnym roku był w załodze w rejsie na „Witeziu II” z kapitanem Pierożkiem dookoła Anglii (dla niego, rejsie przerwanym w Penzance z powodu złamania nogi i ręki, wyokrętowania i powrotu lądem do kraju). W roku nastepnym, już jako kapitan, poprowadził „Swantewita” w Międzynarodowych Regatach „Tydzień Zatoki Gdańskiej” zdobywając w swojej klasie drugie miejsce na osiem startujących jachtów. Rok 1961 przyniósł mu sukcesy regatowe zdobyte również, jak w poprzednim sezonie, na „Swantku”: drugie miejsce w regatach Ostseewoche i również drugie miejsce w regatach Gryfa Pomorskiego. W 1962 roku poprowadził „Witezia II” w rejsie klubowym do Sztokholmu. Silny sztorm, wąskie farwatery wyjściowe ze Sztokholmu, rwące się żagle... tragedia na szczęście ominęła żeglarzy; z jachtem skały sztokholmskich szkierów obeszły się najgorzej jak można i ostatecznie...

(zs)

Willi Kryska (1940-2020)

Członek załogi s/y Magnolia, która z okazji 25-Lecia Pałacu Młodzieży w 1975 roku zorganizowała rejs za krąg polarny do Murmańska i Archangielska bez zawijania po drodze do portów. Uczestnikami rejsu byli oprócz Kapitana Zdzisława Paski, Jan Piętka, Willi Kryska i Roman Gryglewski. Jednostka była pierwszym jachtem, która udała się w tamte rejony, przepływając 5 147 Mm. Wyczyn ten został uhonorowany II nagrodą Rejsu Roku gazety „Głos Wybrzeża”.

/aw/

Kapitan jachtowy. [...] Żeglował aktywnie wiele lat. [...] Na własnym Carterze 30 "Sen" odbył wiele dalekich rejsów. W ostatnich latach pływał na turystycznym Tangu "Atlant" stojącym w JK AZS.

/ml/

Miłośnicy szant i piosenki turystycznej przez kilkanaście ostatnich lat zawdzięczali mu ogranizację wrześniowych koncertów w ramach cyklu Śpiewające Żagle.

/dw/

Barbara Chmielewska z d. Około-Kułak (1937-2020)

Mieszkała w Szczecinie od zakończenia wojny, w latach pięćdziesiątych rozpoczęła uprawiać żeglarstwo w JK AZS i z klubem była związana przez wszystkie swoje żeglarskie lata. Zaszczepiła miłość do żagli swojemu mężowi Kazimierzowi Chmielewskiemu, którszczepiła miłość do żagli swojemu mężowi Kazimierzowi Chmielewskiemu, który był później znanym szczecińskim kapitanem jachtowym. Wygrała V-mistrzostckich Mistrzostwach Polski w klasie Słonka. W kolejnych latach, razem z mężem, wprowadziła do żeglarstwa sześcioro swoich dzieci (pięć córek i syna). Kiedy dzieci podrosły wróciła na wodę jako sędzia żeglarski. Wyjątkowo lubiła sędziować regaty z Kaziem Rypińskim i Ziomkiem Ostrowskim, których wyjątkowo ceniła.

(Władek Chmielewski, kpt.j., syn)

Antoni Jerzy Pisz (1930-2020)

W osobowości Jurka Pisza tracimy nietuzinkowego człowieka, który kochał żeglarstwo, ale też pisarza i bliskiego przyjaciela. Jego artykuły w czasopismach żeglarskich były zawsze wysokiej klasy. Napisał świetną książkę „Marią przez Pacyfik“ o rejsie z Ludomirem Mączką. Jurek ostatnie dziesiątki lat zamieszkał w Sydney. Był zawsze chętny do pomocy żeglarzom, którzy się w Sydney zatrzymali.

I ja zatrzymałem się w Australii. Nie mówię w Sydney, ale u Jurka Pisza. Poznałem sporo jego przyjaciół i oczywiście też jego dwa psy labradory. Pokazał mi piękno australijskiej przyrody. Był świetnym chemikiem na poziomie naukowca, jego romantyczne podejście do życia było podstawą jego morskich eskapad. Jako instruktor żeglarstwa był lubiany za humor, z którego znane były jego wykłady.

Zły stan zdrowia w ostatnich latach nie pozwolił mu przyjechać do Polski, gdzie ma dużo przyjaciół.

Jestem dumny że mnie nazywał swoim przyjacielem. Wierzę, że teraz jest na wiecznej wachcie w gronie żeglarzy, którzy odeszli wcześniej. 

Ruda Krautschneider

Antoni Jerzy Pisz urodził się we Lwowie, 12 czerwca 1930 r. Od r. 1947 studiował chemię w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie, późniejszej Politechnice. Interesował się żeglarstwem, przyrodą, ornitologią, fotografią i filmowaniem. Jako fotografik był członkiem Szczecińskiego Towarzystwa Fotograficznego. Od r. 1949 aktywnie działał w sekcji żeglarskiej szczecińskiego AZS, późniejszego JK AZS Szczecin. Wraz z Kazimierzem Jasicą dołączył do załogi rejsu dookoła świata na jachcie „Maria” na trasie przez Pacyfik (wrzesień 1974 – czerwiec 1976). Z przyczyn zdrowotnych osiadł w Australii.

W 1982 r. ukazała się jego książka „Marią przez Pacyfik” opisująca żeglugę przez Ocean Spokojny. Jurek przedstawił w niej przebieg rejsu z Ludomirem Mączką, wzbogacając treść wiadomościami o odwiedzanych miejscach. W książce oddał świetnie atmosferę na jachcie i charakter poszczególnych osób.

kb/wj

Jerzy Borowiec (1926-2019)

Jerzy związał się z żeglarstwem zaraz po wojnie, tu w Szczecinie. Najpierw zdążył jeszcze w Akademickim Związku Morskim przesiąknąć atmosferą, wysokimi wartościami etycznymi znanej przedwojennej organizacji. Niestety narzucone wkrótce społeczeństwu zmiany polityczne, ustrojowe podporządkowały również życie społeczne, wszelkie organizacje, w tym również związek żeglarski, całkowitym wpływom jednej ideologii. I wtedy Jerzy stanął w Szczecinie na czele naszej organizacji – akademickiego związku – przemienionego odgórną decyzją władz politycznych kraju w sekcję żeglarską całego zrzeszenia sportowego (AZS). 

W tych trudnych czasach, bolesnych dla wielu, bo znaczonych również więzieniami, Jerzy nie uległ politycznym indoktrynacjom władz. Wręcz przeciwnie, wykazując pragmatyzm w działaniu, skupił się na kierowaniu organizacji w stronę tego co stanowi istotę żeglarstwa: na dbałość o sprzęt, na remontach jachtów, na pozyskiwaniu jednostek („Nadir” w naszym Klubie to, m.in. Jego zasługa), na szyciu żagli (zyskał w tym dużą wprawę i uznanie), na podnoszeniu kwalifikacji żeglarskich, na rywalizacji sportowej. 

Skupił wokół siebie liczne grono młodych ludzi, którzy w podobny sposób widzieli żeglarstwo – jako wolne od ideologii i polityki. Zawarte wówczas znajomości, przyjaźnie przetrwały próbę czasu i pozostały na długie lata, do końca.  W późniejszych latach, Jego duże zaangażowanie w życie społeczne, zdobyte doświadczenia zaowocowały w okresie zrywu Sierpniowego. Jerzy włączył się w działalność organizacji związkowych – po właściwej stronie.

Potem na przełomie lat 80/90, kiedy w Polsce następowały zmiany ustrojowe, Jerzy nie pozostał obojętny i zaangażował się w nurt przemian - za Polską niepodległą i demokratyczną. I właśnie wtedy, gdy wydawało się, że lata młodzieńczej aktywności i wieku średniego ma już za sobą, na początku lat 90-tych ponownie, z nową energią pojawił się w Klubie i podjął trud opieki nad jachtem klubowym; dużym jachtem, największym w Klubie. I znowu jak przed laty, przyłączyli się do Niego dawni koledzy, żeglarze; z ochotą wrócili po latach do swojego Klubu. Również młodzież studencka – już z innego pokolenia, ale szybko odnalazła wspólny język z Jerzym i Jego dawnymi kolegami.  W czasach zmian ekonomicznych i przemian własnościowych – malejącej flotylli jachtów klubowych, znaleźli w Jerzym oparcie i zrozumienie, szansę na żeglowanie. Nie zawiedli się na nim: ani Jego dawni koledzy, ani młodzież studencka. 

Ale Jerzy nie osiadł na laurach, choć mógł spokojnie czuć satysfakcję ze swojej pozytywnej aktywności. Przemiany własnościowe, rozwój flotylli jachtów prywatnych pchnęły Go do jeszcze jednego wyzwania – do budowy własnego jachtu. Ze starej szalupy ratunkowej pozyskanej ze statku handlowego zbudował jacht żaglowy, kabinowy, z silnikiem stacjonarnym. Przygotowanie oraz doświadczenie szkutnicze, żaglomistrzowskie miał duże – pozostało mu z dawnych lat. Żeglował na tym jachcie, ciesząc się każdą chwilą i wypełniającym się, aktywnym życiem…  Nieubłagany upływ czasu zmienia wszystko…. Dziś wierzymy - nie obejmując rozumem tajemnicy egzystencji w jej transcendentnym wymiarze – wierzymy, że możemy powiedzieć: żegluj Jerzy…  

(zs)

Janusz Kędzierski  (1931-2019)

Kadłub Jego jachtu przez długie lata stał na lądzie, w ciągłym remoncie; balastowa, bezkabinowa jednostka regatowa, niegdyś olimpijskiej klasy „Star”. Janusz z dbałością przygotowywał ją do sezonu, do kolejnych regat, sprawdzał swoje „patenty”, wdrażał nowinki techniczne, technologiczne. Któregoś roku część podwodną pokrył grafitem z żywicą - dla zmniejszenia tarcia kadłuba o wodę. Czy się sprawdziło?, trudno powiedzieć, wtedy lata świetności regatowej Janusz  i Jego „Star” mieli już za sobą. 

W I Regatach Jesiennych w Szczecinie, we wrześniu 1949 roku, Janusz startował na jolce „P-7” - „Starów” jeszcze nie było; ani w Szczecinie, ani w Klubie; i wygrał w swojej klasie. Zajął pierwsze miejsce w konkurencji z ośmioma startującymi „P-siódemkami” . Był wtedy jeszcze w Jacht Klubie „Gryf”. Po tych regatach przyłączył się do żeglarzy akademickich i pozostał u nas na zawsze. W następnym roku, także w Regatach Jesiennych, startując już w barwach sekcji żeglarskiej azs – powtórzył sukces sprzed roku: pierwsze miejsce w kl. „P-7”. Podobnie było w 1952r. (Im) W 1951 r. zdobył wicemistrzostwo okręgu na jachtach mieczowych 15m2.  

W 1955 r. szczeciński azs dostał z Giżycka (Mazury) przedwojenne „Stary”: „Delfin” – ex „Muszla” i „Centaur” – ex „Jantar”. Dlaczego w nazwie ex? Otóż były to przedwojenne „Stary” zakupione przez Oficerski Yacht Klub Polski z Gdyni w 1935 r. (4szt.) i w 1936 r. (4szt.). Jednostki były zamówione u producenta - stoczni Abeking & Rasmussen. Jesienią 1939 r. Niemcy po napaści na Polskę zagarnęli majątek polskich klubów żeglarskich, tak jak i cały majątek narodowy. „Stary” wywieźli do swoich klubów żeglarskich, do Giżycka. Po wojnie Oficerski Yacht Klub Polski nie wrócił do swojej działalności, a porzucone przez Niemców gdyńskie „Stary” w końcu trafiły do klubów żeglarskich w Polsce i trzy przydzielono Szczecinowi, w tym dwa dla szczecińskiego AZS.  

Kolejne sukcesy regatowe Janusza na „Starze” („Delfin”) to, m.in:
- w 1966 r. XI Międzynarodowe Regaty Przyjaźni - 1 miejsce
- w 1967 r. Puchar MKS – 4 m.
- w 1967 r. Puchar Morskiej Komisji PZŻ - 4 m.
- w 1969 r. Morskie Żeglarskie Mistrzostwa Polski w Gdyni; w załodze ze szczecińskim konstruktorem jachtowym Edwardem Hofmannem zajął trzecie miejsce na 10 jednostek. 

Potem w miejsce „Starów”, jako klasa olimpijska, weszły „Solingi”. Kończyła się rywalizacja regatowa „Starów”, ale Janusz pozostał ze swoją jednostką, nadal przygotowując ją do żeglowania. Zmysł techniczny miał dobry – był z zawodu architektem - zaprojektował dla Klubu obecny budynek klubowy, bosmankę, hangar przy bosmance; dobrze służą do dziś. Potem Janusz zaangażował się w ruch niepodległościowy i z tego powodu, w trudnych latach stanu wojennego, był szykanowany, zwolniony z pracy. W Klubie znalazł wsparcie i pomoc – pracę na etat jako bosman. W wolnym czasie mógł nadal dbać o „Stara”, projektować, budować, eksperymentować – np. zbudował plażowego katamarana.

Nie znaliśmy - może poza kilkoma osobami - Jego pięknej karty z lat wojny. Janusz jako młodociany harcerz w czasie okupacji niemieckiej był zaangażowany w konspiracji w Szarych Szeregach. Jego czynny opór okupantowi, działalność niepodległościowa, aktywność zawodowa i społeczna zostały docenione - nagrodzony odznaczeniami państwowymi oraz związkowymi: odznaczenia państwowe, odznaki AZS, honorowe członkostwo naszego Klubu, odznaczenia zawodowe; uroczystości pogrzebowe odbyły się z asystą honorową Wojska Polskiego.

(zs)

Jerzy Boehm (1937-2019)

Jurek Boehm zmarł 18 kwietnia 2019 r. w Australii, dokąd w 1979 r. dopłynął MARIĄ Ludka Mączki. Z naszym JK AZS Szczecin związał się w 1965 r., gdy był bosmanem s/y „Joseph Conrad”, a jacht był remontowany w Szczecinie. Wcześniej był członkiem JK AZS Gliwice i AZS Warszawa. W Szczecinie pracował w Stoczni Remontowej „Parnica”, Stoczni Jachtowej im. L. Teligi i w Zakładzie Obróbki Skrawaniem Politechniki Szczecińskiej, a także w firmie naprawy samochodów Zbyszka Hrynkiewicza. Pływał na jachtach „Joseph Conrad”, „Vega”, „Pegaz”, „Atos”, „Roztocze”, „Zew Morza”, „Dal II”, „Gryfita”, „Trygław”. W roku 1978 dołączył do rejsu dookoła świata Ludka Mączki. Dwukrotnie przeżeglował MARIĄ Ocean Indyjski i opłynął południowe wybrzeża Australii. Ostatni rejs pod polską banderą odbył na s/y Joseph Conrad w roku 1988 na trasie Brisbane – Darwin z okazji zlotu jachtów na 200-lecie osadnictwa w Australii. Łącznie wypływał ok. 40 tys. Mm. W Klubie przez pewien czas opiekował się „Nadirem” uczestnicząc w jego przebudowie. Pokonała Go nieubłagalna choroba, ale Jego drobna sylwetka zawsze pełna niewyczerpanej życzliwości i chęci pomocy innym pozostaje w pamięci. 

(wj)

Andrzej Mendygrał (1945-2019)

- Morze niemal zawsze pachnie inaczej. Regiony mają swoje zapachy. Zimne wody północne pachną inaczej niż ciepłe wody okołozwrotnikowe czy równikowe. Nie jest to zapach przejmujący. Jest to zapach odbierany przez człowieka w sympatyczny sposób, kojarzy mi się z życiem. Więcej niż pół życia spędziłem na morzu. Śni mi się morze, śnią mi się statki - mówił na antenie Radia Szczecin. (więcej na stronie Radia Szczecin)

Eugeniusz Ryżewski (1928-2019)

Henryk Widera (1930-2018)

O Heniu więcej informacji znajdziecie tutaj.

fot. Tomek Gontarz

Jerzy Szkudlarek (1948-2018)

Wychowanie przez pływanie - taką miał dewizę. Znakomity żeglarz i instruktor, przez lata związany ze "Szczecińską Szkołą pod Żaglami".

Radio Szczecin

Danuta Kopacewicz (1926-2018)

Informacja z serwisu Pomeranica:
Matka chrzestna "Daru Szczecina", flagowego jachtu miasta. Urodzona w 1926 roku w Niehniewiczach, woj. nowogródzkie (obecna Białoruś), w Szczecinie - od 1948 roku. Z zawodu ekonomistka. Pochodziła z kresowej rodziny patriotycznej. W czasie II wojny światowej żołnierz Armii Krajowej (od 1943 roku), sanitariuszka, żołnierz I Armii Wojska Polskiego w stopniu kaprala (1944-1945). Sędzia żeglarski I kl., sternik jachtowy i lodowy, działaczka PCK. Pracowała w P.S.S. „Społem” Szczecin (1952–1956) oraz w Stoczni Szczecińskiej im. A. Warskiego (1957–1982).  Z żeglarstwem związana od 1952 roku. Sekretarz Zarządu Szczecińskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego w latach 1955–1973, członek Komisji Historii Zachodniopomorskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego. Matka chrzestna „Daru Szczecina” flagowego jachtu miasta (w 2012 roku jacht otrzymał tytuł Honorowego Ambasadora Szczecina).  W latach 50. XX wieku Danuta Kopacewicz startowała w wielu regatach żeglarskich i bojerowych zdobywając m.in. wicemistrzostwo Polski oraz III miejsce w bojerowych mistrzostwach Polski w kl. „Monotyp XV”. Odbyła rejsy, m.in. na jachtach: „Chrobry”, „Zew Morza”, „Karawela”, „Dar Szczecina”. Wyróżniona odznakami. „Zasłużony Działacz Żeglarstwa Polskiego” (1968), „Zasłużony dla Żeglarstwa Szczecińskiego” (2006), nagrodzona Medalem 50-lecia Żeglarstwa Polskiego oraz Medalem za Szczególne Zasługi dla Żeglarstwa Polskiego (2005).

Autor opracowania: Kinga Konieczny

Edmund Szczepański (1936-2018)

Armator s/y Paskuda.

Andrzej Gedymin (1944-2018)

Notatka z Kuriera Szcz.:
Zmarł nasz redakcyjny kolega Andrzej Gedymin. Rocznik 1944. Od 1945 r. zamieszkał w Szczecinie. Pracę w zawodzie dziennikarskim rozpoczął w 1965 r. w szczecińskim oddziale Polskiej Agencji Prasowej. Już po roku związał się z „Kurierem Szczecińskim", w którym - z krótkimi przerwami - pracował do emerytury. Był kierownikiem redakcji porannej, dziennikarzem działów: sportowego i terenowego, depeszowcem. Ukończył studia dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim. Autor sensacyjnych materiałów o tajemnicach II wojny światowej, autor monografii o Fabryce Mechanizmów Samochodowych „Polmo".
Andrzej Gedymin pozostanie w naszej pamięci przede wszystkim jako dziennikarz oddany żeglarstwu. Popularyzator i organizator wielu akcji związanych z tą dziedziną. Jachtowy kapitan żeglugi wielkiej, uczestnik wielu rejsów i to nieodległych w czasie.
Przed kilkoma laty odszedł na emeryturę, jednak nie porzucił pióra. Wciąż zasilał redakcję artykułami o tematyce żeglarskiej.
Odznaczony m.in. Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Odznaką Honorową Gryfa Pomorskiego, Medalem 65-lecia Zachodniopomorskiego Związku Żeglarskiego.

Jerzy Szałajko (1927-2018)

Do żeglarstwa akademickiego trafił wiosną 1949 roku wraz z jachtem „Przygoda” i całą jego maszoperią (J. Kraszewski, Zdz. Michalski, Z. Cych). Wcześniej byli w V Drużynie Skautów Wodnych im K. Arciszewskiego przy II Gimnazjum i Liceum Męskim (szczeciński „Pobożniak”), ale wiosną 49r nowy dyrektor szkoły gorliwie realizując odgórnie narzucone przemiany społeczno-polityczne zakazał działalności harcerskiej. Jerzy przychodząc do azs był już doświadczonym żeglarzem: w 1947 r. – no właśnie, 1947 rok to data dla niego szczególna w tym bowiem roku zakończyła się dla niego wojna, wojna z okupantami i zdrajcami, - więc w 1947 r.  uczestniczył w obozie żeglarskim nad Zalewem Szczecińskim i po tym obozie popłynął w pierwszy rejs morski (jacht „Orlik”, kpt. Witold Bohdanowicz) do Kopenhagi i portów szwedzkich. Już w azs (również odgórnie przeorganizowanym poprzez likwidację AZM i AZS i utworzenie podporządkowanego władzom politycznym zrzeszenia) Jerzy startował w pierwszych Jesiennym Regatach: prowadząc akademicki jacht „Tuńczyk” w klasie jachtów kilowych zdobył pierwsze miejsce; w wyścigu o „Błękitną Wstęgę” ustąpił tylko „Wichrowi” (który w następnym sezonie żeglarskim wraz ze swoją maszoperią przeszedł do żeglarzy akademickich). Z sukcesami startował w regatach: w pierwszych Regatach Przyjaźni we wrześniu 1951 roku na jachcie „Swantewit” w klasie jachtów >50m² zdobył pierwsze miejsce; w rozgrywanych w sztormowym wietrze Greifswalder Bodden Regatta w sierpniu 1956r prowadząc „Swantewita” zdobył również pierwsze miejsce.

W latach 1962-63 żeglował na jachcie „Hermes II” w drugim powojennym atlantyckim rejsie do USA (rejs był zainicjowany przez B. Rożyńskiego, repatrianta z radzieckiej Litwy do Stanów Zjednoczonych). Było to duże wydarzenie żeglarskie, o którym głośno było w kraju, ale również i w Stanach. Po latach Jerzy żywo wspominał tamten czas i towarzyszące mu emocje: „ …odprawa graniczno-celna jachtu (w Polsce – przyp. red.) trwała kilkanaście godzin. Celnicy przesiewali mąkę, kaszę, groch. Dokładnie sprawdzali każdy zakamarek jachtu. Gdy potem opowiadaliśmy o tym w Ameryce, to nikt nie chciał uwierzyć. Ale gdy po powrocie, opowiadaliśmy w Polsce jak dobrze żyje się w Ameryce, to też nikt nie chciał wierzyć…”. 

W 1972 uczestniczył w regatach Bermuda Race na jachcie „Dar Szczecina”, którego budowę wcześniej nadzorował. Z wykształcenia chemik (pierwszy rocznik absolwentów nowo utworzonego w 47r Wydziału Chemii w Szkole Inżynierskiej) zainteresował się i zawodowo związał z budową jachtów z laminatów poliestrowo szklanych.

Jest jeszcze jeden ciekawy epizod związany z Jerzym, z rokiem 50-tym i dziś już ponad stuletnim (112 l.) jachtem „Nadir”. Jerzy Borowiec tak wspomina: „…jechaliśmy z Jurkiem Szałajką tramwajem na Golęcin i wysiedliśmy przy basenie nad Odrą i zobaczyliśmy na wodzie zadbany, wyremontowany jacht „Ewa”; był on własnością Szkoły Morskiej, ale stał jakby opuszczony. Czym prędzej wróciliśmy do miasta n al. Piastów i poszliśmy do dyr. Szkoły Morskiej . Weszliśmy do gabinetu dyrektora, tak jak staliśmy, w krótkich spodenkach i mówimy dyrektorowi kpt. K. Maciejewiczowi, że tam na Odrze stoi bezużytecznie jacht, a my jesteśmy żeglarze studenci i moglibyśmy pływać na nim, szkolić się. Dyrektor wysłuchał nas, zawołał intendenta szkoły i wypytał go w sprawie. Intendent potwierdził, że studenci szkoły morskiej nie pływają na jachcie. Na to kpt. Macierewicz: „Nuuu, ta chaliera, dać jacht tym studentom-żeglarzom, niech pływają”.  Wyszliśmy z gabinetu i od razu wzięliśmy klucze do jachtu od intendenta, i szybko z powrotem na Golęcin. Otworzyliśmy jacht i odpłynęliśmy nim na Gocław, do naszego Pałacyku…”

(zs)

Włodzimierz Bąkowski (1926-2017)

Do żeglarstwa akademickiego, w AZM i AZS, wciągnęli go w roku 1949 koledzy z wydziału chemii Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie – Jerzy Borowiec i Jerzy Szałajko. Na pierwszym obozie żeglarskim AZS w Trzebieży w roku 1949 miał w swojej wachcie jako podkomendnych Ludomira Mączkę i Wojtka Jacobsona.  Ze względów zawodowych pod koniec 1952 r. przeniósł się do Kalisza. Do Szczecina i do żeglarstwa w JK AZS powrócił w połowie lat 70-tych. Brał udział w wielu rejsach na jachtach Bonito, Żak, Umbriaga, Dal II, Gaudeamus, Bogusław X  żeglując od wód europejskich po Morze Śródziemne i akweny greckie. Pływał przeważnie jako I oficer w załogach kpt. Ziemowita Ostrowskiego. Udzielał się też w komisjach regatowych.  Należał do maszoperii jachtu motorowego „Nord”. Zmarł 17 czerwca 2017 r. Był dobrym żeglarzem i wiernym kolegą, człowiekiem pogodnym i przyjaznym ludziom.

(wj)

Zdzisław Paska (1937-2017)

Wspaniały Żeglarz, Wychowawca Młodzieży i Człowiek,  wieloletni kapitan jachtu „Magnolia”,  którym dotarł na Morze Białe i Islandię.
 „Żeglował od 1952 r., instruktor żeglarstwa, kapitan jachtowy od 1970 r.  Wieloletni kapitan i opiekun jachtu „Magnolia” (88 rejsów). Odbył w sumie 139 rejsów (prawie sto z młodzieżą, i 117 jako kapitan), przepłynął ponad 124 tys. mil morskich. Zajmuje 5. miejsce w rankingu najbardziej doświadczonych polskich kapitanów jachtowych XX wieku…  Do historii polskiego żeglarstwa przeszedł jego rejs na jachcie „Magnolia” do Archangielska i Murmańska, w 1975 roku. Był to pierwszy polski jacht, który dotarł na Morze Białe…” – tak o śp. Kapitanie pisała Krystyna Pohl w 2013 roku, w monografii „Żeglarze” (więcej w całym biogramie, poniżej, do pobrania). Nie znałem bliżej Zdzicha, z czynnym pływaniem rozstał się w 2004 r., bałtyckim rejsem na jachcie „Dar Świecia”, jak zwykle z młodzieżą na pokładzie. Jeszcze niedawno – w 2016 r. - miałem jednak okazję rozmawiać z Nim i zrobić te zdjęcia na jubileuszowym spotkaniu w świetlicy i na przystani Centrum Żeglarskiego, z okazji 50-lecia morskiej służby jachtu „Magnolia”, tej samej „jego” „Magnolii”, którą szczęśliwie, bez silnika i bez GPS, poprowadził w pionierskich dla polskiej bandery żeglarskiej rejsach na wody polarne, w latach 70-ych ub. wieku. Wyruszali wtedy i wracali na przystań byłego Ośrodka Morskiego Pałacu Młodzieży, teraz na tej samej przystani – już jako Centrum Żeglarskiego – symbolicznie oddał „Magnolię” pod opiekę jej obecnemu kapitanowi, jednemu z najmłodszych w kraju, wychowankowi PM i CZ, Przemkowi Dziarnowskiemu. Oddał jacht w dobre ręce.

Wspomnienia i zdjęcie: Wiesław Seidler

Lech Tołkacz (1945-2016)

Armator s/y Jil, pracownik Wydziału Techniki Morskiej i Transportu ZUT. Takimi słowami pożegnał go Wydział:
Pracownik Politechniki Szczecińskiej od 1968 roku. Pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Okrętowego od 1981 roku, następnie – od 1992 roku – dyrektora Instytutu Oceanotechniki i Okrętownictwa. W latach 1999 - 2005 był Prodziekanem ds. organizacyjno-finansowych Wydziału Techniki Morskiej. Aktywny uczestnik prac badawczych i dydaktycznych Wydziału, kierował Pracownią Techniki Śródlądowej oraz Pracownią Systemów Transportowych. W latach 2001-2004 pełnił funkcję dyrektora Biura Technologiczno-Projektowego PROMOR.

Pogodny, przyjazny człowiek, zasłużony dla Uczelni i Wydziału, zawsze przychylny studentom. Będzie nam Go brakowało.

Wspomnienie z Forum Uczelnianego, czasopisma ZUT.

Dzidka – Halina Szymak  (1933-2015)

Szkolenie żeglarskie zdobywała już w rodzinnych Kielcach. Wkrótce po przyjeździe na studia do Szczecina dołączyła do naszego Klubu. Przy remontach jachtów na słynnej wyspie AZS poznała swojego przyszłego męża.  To nie jedyna para skojarzona  na wyspie! Przez długie lata uczestniczyła w życiu Klubu, żeglowała, sędziowała, działała organizacyjnie.

Do dziś starsi klubowicze pamiętają jak w chudych latach PRL, kiedy półki w sklepach były puste, zdobywała prowiant na rejsy dla wielu jachtów.  I to nie byle jaki prowiant, bo znakomite puszki z Baltony z szynką na czele, dostępne tylko dla zaopatrzenia statków.

Do ostatnich lat kibicowała żeglarzom naszego klubu. Wielką przyjaźnią darzył Ją Ludek Mączka, któremu pomagała we wszystkich sprawach i odwiedzała w chorobie.  Odeszła na wieczna wachtę 8 listopada 2015 r.                   

(wj)

Hanna Kuźnicka (1939-2015)

Jachtowy kapitan żeglugi wielkiej, sternik lodowy, sędzia żeglarstwa klasy państwowej i żeglarstwa lodowego. Całym życiem oddana była  żeglarstwu. Absolwentka Politechniki Warszawskiej Wydziału Elektroniki. Swoje żeglarstwo rozpoczęła w Żeglarskim Klubie Turystycznym PTTK „Rejsy”. Po zakosztowaniu żeglarstwa sportowego przeniosła się do Sekcji Żeglarskiej Warszawskiego AZS startując w klasach Finn i Słonka. Żeglarstwo lodowe uprawiała w Sekcji Żeglarskiej Klubu Sportowego „Spójnia” Warszawa. Po uzyskaniu stopnia kapitańskiego wielokrotnie startowała w Jacht Klubie AZS Szczecin w regatach pełnomorskich, niejednokrotnie z sukcesami. Prowadziła wiele rejsów stażowych, krajowych i zagranicznych. Lubiła mniejsze jachty, ale bywało że pełniła obowiązki oficerskie w rejsach na Pogorii. Łącznie przepłynęła blisko 30 000 mil morskich. Startowała wielokrotnie w regatach lodowych w klasie DN.

Była członkiem Jacht Klubu AZS w Szczecinie; pływała na Dali II, Umbriadze i innych Carterach; m.in. rejs na Dali II do Anglii z A. Marczakiem (1976 r), na Dali II do Amsterdamu 1981 (jako kpt.), naSmudze Cienia 1992 (jako kpt.), naBonito do Kopenhagi 1996 (jako kpt.)….

….Żeglarka starego wzoru, która na wodzie szukała przyjemności i radości, która w żeglarstwie nie szukała medali i odznaczeń, nie szukała władzy ani tym bardziej pieniędzy.
Hanka nie tylko czerpała radość z żeglarstwa, ale i wnosiła swój osobisty wkład w zachowanie i krzewienie jego ideałów i wzorów, czystości obyczajów, w jego rozwój, popularyzację i przekazywanie następnym pokoleniom żeglarzy zasad etyki żeglarskiej.
Spłacała swój dług wobec społeczności żeglarskiej poprzez czynny udział na wszystkich szczeblach organizacyjnych od Klubu poprzez Okręgowy Związek Żeglarski, aż do Polskiego Związku Żeglarskiego w ich organach takich jak Komisje Sędziowskie i Sądy Koleżeńskie, które nie dawały dostępu ani do władzy ani do pieniędzy, ale pozwalały mieć wpływ na zachowanie bieli żagli i chronienie ich przed poplamieniem…..

Stanisław Januszkiewicz (1947-2015)

Marynarz-Kapitan Żeglugi Wielkiej był członkiem naszego klubu. Wspaniały człowiek, kolega a w przeszłości mój Przełożony. Ostatnie lata spędził poza Szczecinem. Choroba uniemożliwiła mu pływanie za którym bardzo tęsknił. Przy spotkaniach zawsze wspominał kolegów z klubu. Pochowany w Warszawie

(J.K.)

Danka Schiller-Denisewicz (1930-2014)

Była czynna żeglarsko w latach 50-tych i 60-tych ub. wieku kiedy do Klubu dołączyło wielu studentów chemików Politechniki Szczecińskiej. Żeglowała po „morzu Dąbskim”, Bałtyku i Morzu Północnym. Do końca utrzymywała przyjaźnie żeglarskie i interesowała się życiem klubowym.

Ryszard Jaroszek (1925-2014)

Był jednym z najstarszych, aktywnych członków Klubu; najstarszych zarówno wiekiem, jak i stażem klubowym – od 1950 roku. Jako student przyszedł do Klubu w czasach, gdy nasza przystań mieściła się na Gocławiu. Przyszedł i został; potem było Dąbie (obecnie HOM), wyspa Akademicka na Odrze i tu, gdzie jesteśmy obecnie - przy ul Przestrzennej.
Ależ to długi okres czasu; odległe dzieje obrosłe legendą lat powojennych i przy tym wierność jednemu klubowi – akademickiemu. Żeglarskie pasje Rysia wystawione zostały na ciężką próbę w pamiętnym rejsie „Witeziem II”, zakończonym rozbiciem jachtu na skałach w sztokholmskich szkierach we wrześniu 1962 r. Wiele lat później jeszcze żywo wspominał tamte trudne chwile (Zeszyty Żeglarskie nr 1 str. 11).
Żeglował dalej: „Pegazem” na Kattegat w 1967 r. (w Kopenhadze spotkali się ze znanymi polskimi żeglarzami – braćmi Ejsmontami), „Zewem Morza” do Londynu w 1968 r. (to nagroda za projekt architektoniczny – był architektem; m.in. budynek Urzędu Morskiego na Wałach Chrobrego to Jego projekt), rok później „Pegazem” na krańce Bałtyku do Kemi.
W ostatnich latach często można było Go widzieć przyjeżdżającego do Klubu rowerem. Miał dobrą kondycję i dobre zdrowie: trudno ocenić, na ile był to wynik uprawiania żeglarstwa, na ile pogodny, spokojny charakter ducha, a na ile tybetańskie ćwiczenia-rytuały gimnastyczne (kilka lat temu zaciekawiony Jego, niecodzienną w tym wieku, kondycją i sprawnością ruchową wdałem się z Nim w rozmowę; okazało się, że ćwiczenia które wykonuje, podparte odrobiną wschodniej filozofii, są pożyteczne i również stosowane przez innego naszego kolegę, znanego, utytułowanego i nie pierwszej już młodości żeglarza-muzyka).

(zs)

Władysław Buchholz  (1944-2014)

W latach 70. i następnych ubiegłego wieku Wład był nauczycielem akademickim na Politechnice Szczecińskiej na WBiA. Na kierunku budownictwo wodne wykładał przedmiot „eksploatacja i zabezpieczenie budowli wodnych”. A że do tego był zapalonym żeglarzem, więc wymyślił praktyki studenckie w trakcie rejsu zagranicznego.
Połączenie „trudów i uciążliwości” nauki studenckiej z przyjemnością żeglowania wywołało nasze (studentów) spore zainteresowanie, tym większe, że celem rejsu miał być upragniony i nie tak łatwo osiągalny (wówczas) Zachód. Przygotowania trwały cały rok; m. in. za udział w rejsie pracowaliśmy w Klubie przy budowie dużego hangaru i budynku bosmanki z boksami.
Rejs był poważny, z doświadczonymi, znanymi kapitanami – w trzy jachty: „Trygław” (ze Szkoły Morskiej, której to jachty wówczas cumowały na naszej przystani), „Pegaz” (Wład był jego opiekunem – bosmanem; w trakcie zimowych remontów obciął „Pegazowi” rufę, ale to już inna historia) i pamiętna Gieniowa „Dal II”.
Dla powagi praktyk studenckich, żeby obronić naukowy charakter rejsu, Wład wymyślił trasę na Kanał Gota w Szwecji i Kanał Kiloński z wyjściem na Morze Północne i do Hamburga, a tematem praktyk miało być praktyczne zapoznanie się z budowlami hydrotechnicznymi (i było: cumowaliśmy do nabrzeży, śluzowaliśmy w śluzach Kanału, płynęliśmy Kanałem).
Wypływaliśmy w gorącym sierpniu 1980 roku, wywożąc na Zachód ukryte na jachcie
szczecińskie postulaty strajkowe, wywieszone na bramie stoczni A. Warskiego). Płynąłem na „Pegazie” trasą na Kanał Kiloński i Morze Północne. Z całej studenckiej praktyki, chyba bardziej niż budowle hydrotechniczne interesowało nas życie na St. Pauli, ulica Reeperbahn i „za Żelazną Bramą” w Hamburgu. Były też korzyści praktyczne: części samochodowe zakupione na „szrotach” (Wład miał Garbusa). Takie to były czasy ! Potem Wład opiekował się Carterem „Bonito”, w Klubie bazowała „Imorka” – spora motorówka Władowego Instytutu Inżynierii Wodnej, były obozy naukowe studentów Politechniki; to Jego inicjatywy. Umiejętnie i z korzyścią dla wszystkich łączył naukę akademicką z żeglowaniem, Politechnikę z Klubem. Dużo żeglował: w 91. popłynęliśmy z Nim „Smugą Cienia” do Kopenhagi i Kilonii „odkrywając” po drodze kanał Falsterbo. W latach 90. spotykałem Włada w ośrodkach jeździeckich na jazdach konnych (w butach do jazdy konnej i bryczesach potrafił przyjść do Klubu), ale to już zupełnie inne historie.
W porządku facet: i jako nauczyciel akademicki i jako żeglarz, kolega Klubowy, organizator bezinteresownego żeglowania dla innych – młodzieży, studentów.

(zs)

Marta Łaźniak (1979-2014)

Dzielna żeglarka, wspaniała córka i najlepsza siostra. Była nieodłącznym elementem naszej klubowej układanki.

(dw)

Jerzy Morzycki (1928-2014)

Lekarz - chirurg, kapitan jachtowy, instruktor i egzaminator, działacz żeglarski. Był najbardziej znany jako autor kultowego podręcznika „Jachtowy poradnik medyczny”. Żeglarsko związany z klubem „Chemik” Police i Centralnym Ośrodkiem żeglarskim w Trzebieży. Był też członkiem Bractwa Wybrzeża Mesy Kaprów Polskich. Miał 85 lat, przeżył swojego syna Pawła, też kapitana żeglugi wielkiej.

(autorem informacji jest Andrzej Remiszewski z SAJ, natomiast fotografia pochodzi z archiwum "Żagli")

Edward Zając  (1944-2013)

Morskie żeglarstwo turystyczne uprawiał od lat sześćdziesiątych. Patent jachtowego sternika morskiego uzyskał pod koniec lat 70. w Centralnym Ośrodku Żeglarskim w Trzebieży. Ustecki działacz żeglarski, członek Rady Armatorskiej wybrany w roku 2010, co zostało potwierdzone w kolejnych wyborach w 2013. Podczas pracy w Radzie dał się poznać jako dyskutant zaangażowany ale rozważny, analizujący długofalowe skutki naszych działań i zawsze pragmatyczny. Oczywiście najbardziej na sercu leżały Mu dwie sprawy: wolność żeglowania i katastrofalna jakość portu w Ustce, któremu brak zarządcy rozumiejącego potrzeby żeglarzy.
Zapalony i bardzo ofiarny propagator liberalizacji żeglarstwa w Polsce, dał się poznać ze świetnego pióra. Honorowy Morski Ambasador Ustki (2009). W środowisku żeglarskim był bardzo ceniony także za przyjacielskie usposobienie, życzliwości chęć bezinteresownej pomocy innym.
Był bardzo doświadczonym żeglarzem z olbrzymim stażem ponad jedenastu tysięcy mil morskich w samotnych rejsach na małych jachtach, na Bałtyku i Oceanie Atlantyckim. W 2012 roku Edward Zając startował w „Challenge’u Jester", którego oceaniczna trasa prowadziła z Plymouth na Azory. Mimo że płynął na swojej łodzi „Holly", liczącej zaledwie sześć metrów sześćdziesiąt centymetrów długości po pokładzie, najmniejszej jednostce biorącej udział w tym żeglarskim wydarzeniu - szczęśliwie pokonał trasę liczącą ponad dwa tysiące dwieście mil i niełatwe, zmienne pogody Atlantyku. Startował także trzykrotnie w regatach samotnych żeglarzy o „Puchar Poloneza".
Jesienią 2012 roku Edward Zajac przyprowadził do macierzystego portu w Ustce, mimo burzliwego stanu Bałtyku, swój nowo nabyty w Szwecji jacht "Holly II" (zbudowany w latach 70-tych ub. wieku), nieco większy od poprzedniego. Planował, że popłynie tym jachtem na sławne i bardzo wysoko notowane w środowisku żeglarskim - Transatlantyckie Regaty Samotnych żeglarzy OSTAR (The Observer Singlehanded Transatlantic Race), których trasa prowadzi z Plymouth w Wielkiej Brytanii do Newport w USA. Udział w tych regatach był marzeniem Edwarda!
Dwukrotnie otrzymał nagrodę miesięcznika „ŻAGLE" w konkursie "Rejs Roku" za bardzo ambitne samotne rejsy morskie i oceaniczne.
Edward Zając został w ubiegłym roku uhonorowany po raz drugi tytułem „Żeglarza Roku", na uroczystości w Muzeum Sportu w Warszawie.
Niedawno, z okazji Święta Flagi, sławny żeglarz był przyjmowany przez Pana Prezydenta RP.
Zginął w morzu po wypadnięciu za burtę swego jachtu dnia 05.07.2013 wracając z „Baltic Sail” (Gdańsk) do Ustki.

                        (SAJ)

Ryszard Książyński  (1924-2013)
J.kpt.ż.w., instruktor, sędzia, działacz

Członek Akademickiego Związku Morskiego i sekcji żeglarskiej AZS w Szczecinie w latach 1948-1951. Uczył rzemiosła żeglarskiego nas wszystkich z tamtych lat – Ziomka Ostrowskiego, Leszka Zarębskiego, Ludka Mączkę, Kazia Pogonowskiego, a także Marylkę Grochowską, Dankę Kopacewicz, Włodka Bąkowskiego i wielu innych w różnych szczecińskich klubach.
W roku 1950 przeprowadził naszą „Ewę II” (późniejszą „Kanię”) morzem z Dziwnowa do Świnoujścia, gdy wyjścia na Bałtyk były zabronione. Jacht i załoga zostały wtedy w Świnoujściu zaaresztowane. W przełomowym październiku 1956 r. poprowadził rejs „Witeziem II” do Rostoku w ciężkim jesiennym sztormie.
Mieszkał w Szczecinie do końca lat 50-tych. Był jednym z założycieli Szczecińskiego Jachtklubu Morskiego. W późniejszych latach działał na Śląsku. Był wieloletnim kapitanem jachtu „Leonid Teliga”, na którym odbył piękny rejs do USA, i dalej rzekami amerykańskimi z Nowego Jorku do Nowego Orleanu i z powrotem do kraju.
W czasie II Wojny Światowej był żołnierzem Brygady Sandomierskiej Armii Krajowej, brał udział w akcji „Burza”. 

(wj)

Janusz Tyszkiewicz (1931-2013)

Żeglarstwo było dla Niego życiowym hobby, jak sam kiedyś napisał w dedykacji na podarowanej książce, oczywiście żeglarskiej. Z żeglarstwem akademickim Szczecina związany był od  dziesięcioleci – w połowie lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku kierował Jacht Klubem AZS (1965-1967), potem przez wiele lat organizował szkolenia żeglarskie. Niezapomniane pozostaną jego dokonania kulinarne – świetnie przygotowane specjały kuchni francuskiej, domowe wina, uprawy orzechów, aronii. Szczęśliwy, kto gościł u Janusza w Grabowie, kto przy melodyjnych dumkach Kresowych wdał się z gospodarzem w dysputy na tematy żeglarskie i nie tylko…   

(zs)

Zbigniew Błaszczak (1957-2012)

Armator cruisera s/y Macho. Ze względów zdrowotnych nie miał okazji nacieszyć się miejscem w naszym klubie, choć dzięki jego waleczności oraz pogodnemu usposobieniu mieliśmy sposobność poznać się na przystani i wydawało się wówczas, że nadszedł dobry czas.
(DW)

Wiesław Hajduk (1948-2011)
Armator s/y Maggie Sue.
...staliśmy koło siebie kilka lat na brzegu, było wesoło i smutno, marzenia i wspomnienia, mimo folii część kurzu była u mnie lub u niego, przeprosiny i śmiechy... i Norberta lub Dominiki wiadomość na stronie.... życie czasami bywa dziwne, a czasami okrutne??? ....w wielkim żalu -  Józef "Chata II"

Grzegorz Lizik (1985-2011)

Trudno uwierzyć w odejście młodej osoby, za którą tęskni tylu bliskich, przyjaciół i znajomych. Film z wyciągania Gaudeamusa (przygotowania do montażu silnika, robienie przejścia dla Nadira) - maj 2011.